Ένας Ισραηλινός στην Γάζα

Του Τζεφ Χάλπερ*

Όταν τελικά φθάσαμε στην Γάζα μετά από μιάμιση ημέρα ταξίδι στην θάλασσα, η υποδοχή που μας επεφύλαξαν 40.000 χαρούμενοι κάτοικοι της Γάζας ήταν εντυπωσιακή και συγκινητική. Ο κόσμος ερχόταν ιδιαιτέρως προς εμένα, ανυπομονώντας να μιλήσει εβραϊκά με έναν Ισραηλινό μετά από χρόνια αποκλεισμού. Το μήνυμα που πήρα από τους ανθρώπους όλων των αποχρώσεων στη διάρκεια των τριών ημερών ήταν το ίδιο: Το πώς εμείς(«εμείς» με την έννοια όλων όσων ζούμε στη χώρα τους, όχι μόνο Παλαιστίνιοι ή Ισραηλινοί) θα βγούμε από αυτό το χάος; Που πάμε; Η συζήτηση δεν ήταν καν πολιτική: για το ποια είναι η λύση, ένα κράτος, δύο κράτη κ.λ.π. Ήταν συζήτηση κοινής λογικής και άμεση, που βασιζόταν στην υπόθεση ότι θα συνεχίσουμε να ζούμε στην ίδια χώρα και ότι αυτή η ανόητη διαμάχη, με τα τείχη και την πολιορκία και την βία, είναι επιζήμια για όλους. Δεν το βλέπουν οι Ισραηλινοί με ρωτούσε ο κόσμος;
(Η απάντηση, δυστυχώς είναι «όχι». Για να είμαστε ειλικρινείς, εμείς οι Ισραηλινοί Εβραίοι είμαστε το πρόβλημα. Οι Παλαιστίνιοι εδώ και χρόνια έχουν αποδεχτεί την ύπαρξη μας στη χώρα ως λαού και είναι έτοιμοι να αποδεχτούν την οποιαδήποτε λύση-δύο κράτη, ένα κράτος, κανένα κράτος, οτιδήποτε. Εμείς είμαστε αυτοί που θέλουμε αποκλειστικά όλη την «Γη του Ισραήλ» η οποία δεν μπορεί να αποτελέσει μία ενιαία χώρα, που δεν μπορούμε να αποδεχτούμε την εθνική παρουσία των Παλαιστινίων(κάνουμε λόγο για «Άραβες» στην χώρα μας) και που έχουμε εκμηδενίσει με τους εποικισμούς ακόμη και την πιθανότητα μίας λύσης δύο κρατών στην οποία κρατάμε το 80% των εδαφών. Είναι λοιπόν λυπηρό, το ότι οι «εχθροί» μας θέλουν ειρήνη και συνύπαρξη(και μου το λένε αυτό στα εβραϊκά) και εμείς όχι.
Σίγουρα, εμείς οι Ισραηλινοί Εβραίοι θέλουμε «ειρήνη», αλλά εν τω μεταξύ αυτό που έχουμε-σχεδόν δεν γίνονται επιθέσεις, μία αίσθηση ασφάλειας, ένας «εξαφανισμένο» Παλαιστινιακό λαό, μία ανθούσα οικονομία, τουρισμό ακόμη και βελτίωση της διεθνούς μας θέσης-μας φαίνονται απλά καλά. Αν «ειρήνη» σημαίνει να εγκαταλείψουμε τους οικισμούς, τη γη και τον έλεγχο, γιατί να το κάνουμε; Τι δεν πάει καλά με το στάτους κβο; Αν δεν χαλάει, μη το φτιάχνεις).
Όταν ήμουν στην Γάζα, κατάφερα να επισκεφτώ παλιούς φίλους. Έλαβα επίσης τιμητικά την παλαιστινιακή υπηκοότητα, συμπεριλαμβανομένου ενός διαβατηρίου, το οποίο σήμαινε πολλά για μένα ως Ισραηλινού Εβραίου.
Όταν βρισκόμουν στην Γάζα όλοι στο Ισραήλ-συμπεριλαμβανομένων των μέσων ενημέρωσης που μου πήραν συνέντευξη-με προειδοποιούσαν να προσέχω, να έχω το νου μου για τη ζωή μου. Δεν φοβάσαι; Τη μόνη φορά που αισθάνθηκα πραγματικό φόβο στη διάρκεια του ταξιδιού μου όταν επέστρεψα στο Ισραήλ. Πήγα μέσω Γάζας περνώντας από το σημείου ελέγχου στο Ερέτς επειδή ήθελα να τονίσω ότι ο αποκλεισμός δεν ισχύει μόνο από τη θάλασσα.
Με συνέλαβαν αμέσως στην ισραηλινή πλευρά, μου ασκήθηκαν κατηγορίες ότι παραβίασα στρατιωτικές εντολές που απαγορεύουν στους Ισραηλινούς να βρίσκονται στην Γάζα και φυλακίστηκα στην φυλακή Σχικμά στο Ασκελόν. Στο κελί μου εκείνο το βράδυ, κάποιος αναγνώρισε από τις ειδήσεις. Όλη τη νύκτα με απειλούσαν ακροδεξιοί Ισραηλινοί- και ήμουν σίγουρος ότι δεν θα την έβγαζα μέχρι το πρωί. Στο κελί μου βρισκόντουσαν και τρεις Παλαιστίνιοι οι οποίοι με προστάτευσαν, ο κίνδυνος λοιπόν δεν προερχόταν από τους Παλαιστινίους στην Γάζα ή στο Ισραήλ, αλλά από τους Ισραηλινούς. ( Ένας Παλαιστίνιος από την Χεβρώνα βρισκόταν φυλακή επειδή είχε παράνομα εισέλθει στο Ισραήλ. Εγώ βρισκόμουν φυλακή επειδή είχα μπει παράνομα στην Παλαιστίνη.) Η κυβέρνηση πιθανότατα θα απαγγείλει κατηγορίες τις επόμενες εβδομάδες και θα μπω φυλακή για δύο ή και περισσότερους μήνες. Τώρα είμαι Παλαιστίνιος με όλη τη σημασία της λέξης. Την Δευτέρα έλαβα την παλαιστινιακή υπηκοότητα, την Τρίτη βρισκόμουν ήδη σε ισραηλινή φυλακή.
Αν και η επιχείρηση ήταν απολύτως επιτυχής, ο αποκλεισμός θα τερματιστεί πραγματικά αν διατηρήσουμε την κίνηση προς και από την Γάζα. Τα πλοιάρια θα ξαναεπιστρέψουν σε δύο με τέσσερις εβδομάδες και δουλεύω τώρα για να έλθουν και Ισραηλινοί με τα πλοία.
Η απογοήτευση μου αφορά μόνο το γεγονός ότι παρόλο που η επιχείρηση ήταν επιτυχής, οι Ισραηλινοί δεν το αντιλαμβάνονται και δεν θέλουν να το αντιληφθούν. Το γεγονός ότι εμείς είμαστε η ισχυρή πλευρά και οι Παλαιστίνιοι οι μόνοι που ζητούν πραγματική ειρήνη απειλεί την ηγεμονία μας και την αθωότητα που έχουμε για τους εαυτούς μας. Αυτό που πρόσεξα σε δεκάδες συνεντεύξεις και αυτά που διάβασα για μένα και το ταξίδι μας από «δημοσιογράφους» που δεν επιχείρησαν ποτέ να μιλήσουν μαζί μου ή άλλους-ήταν μία συλλογική εικόνα της Γάζας και των Παλαιστινίων και της ατέλειωτης διαμάχης με εμάς η οποία θα μπορούσε να περιγραφεί ως φαντασίωση. Αντί αν ασχοληθούν με τις εμπειρίες μου, τα κίνητρα ή απόψεις, οι συνεντεύξεις μου, ιδιαίτερα στο κατεστημένο ραδιόφωνο, ασχολήθηκαν με σλόγκαν και προκαταλήψεις.
Ο Μπεν Ντρορ Γέμινι στην ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδα «Μααρίβ» μας αποκάλεσε «σατανική αίρεση». Ένας άλλος έγραψε ότι ένας από αυτούς που μετείχαν στην κίνηση «Ελεύθερη Γάζα» ήταν ένας Παλαιστίνιος με αμερικανική υπηκοότητα που είχε ανακριθεί από το FBI, λες και αυτό είχε καμία σχέση(προφανώς για να δείξουν ότι μας υποστήριζαν, χειραγωγούσαν ή χειρότερα «τρομοκράτες»). Άλλοι ήταν πιο σαφείς: Δεν είναι αλήθεια ότι δώσαμε την ευκαιρία να κερδίσει η Χαμάς μία νίκη στις δημόσιες σχέσεις; Γιατί καθόμουν με Παλαιστίνιους ψαράδες-λαθρεμπόρους όπλων κατά της ιδίας μου της χώρας, η οποία το μόνο που θέλει είναι να υπερασπιστεί τους πολίτες της; Μερικού με κορόιδευαν, όπως κάποιος που μου πήρε συνέντευξη για το κανάλι 99. Και όταν όλα απέτυχαν, οι διαμορφωτές μπορούν εύκολα να ξαναγυρίσουν στον παλιό τους κυνισμό: Η ειρήνη είναι αδύνατη. Εβραίοι και άραβες είναι διαφορετικά είδη. Δεν μπορείς να τους εμπιστευτείς. Ή στους ψυχρούς ισχυρισμούς τους: Θέλουν να μας καταστρέψουν. Ύστερα υπάρχει και ο πατερναλισμός: Ναι, πιστεύω ότι είναι καλό να έχουμε μερικούς ιδεαλιστές τριγύρω μας…
Στις περισσότερες συνεντεύξεις δεν υπήρχε μία περιέργειες για το τι κάνω ή το πώς είναι το να ζεις στην Γάζα. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για διαφορετικές προοπτικές, ιδιαίτερα αν αμφισβητούνταν τα χιλιοειπωμένα σλόγκαν. Κανείς δεν ξέφυγε από τα παλιά, κουραστικά σλόγκαν. Δεκάδες αναφορές στην τρομοκρατία. Οι πύραυλοι Κασάμ και οι ατέλειωτες προσπάθειες μας να πετύχουμε ειρήνη, τίποτα για κατοχή, κατεδαφίσεις σπιτιών, αποκλεισμό, κατάσχεση γης ή επέκταση των οικισμών, για να μην αναφερθώ στις δολοφονίες, τις φυλακίσεις και την εξαθλίωση του πληθυσμού. Σαν όλα αυτά να μην έχουν σχέση με τη διαμάχη, σαν να ζούσαμε την ομαλή, αθώα ζωή μας και κακοί άνθρωποι αποφάσισαν να εκτοξεύουν Κασάμ. Πάνω από όλα καμία αίσθηση για τις ευθύνες μας ή τη διάθεση να αποδεχθούμε τις ευθύνες μας για τη συνεχιζόμενη βία και τη διαμάχη. Αντιθέτως μία σκληρή αυτόματη εμφάνιση της εικόνας μίας Γάζας και των «Αράβων»(συνήθως δεν χρησιμοποιούμε τον όρο «Παλαιστίνιοι») που είναι διαμετρικά αντίθεση από αυτό που είδα και έζησα, μία συνεχής επανάληψη ανόητων(και λαθεμένων) σλόγκαν τα οποία εξυπηρετούν στο να περιορίσουν την όποια πιθανότητα να ξεπεράσουμε πραγματικά την κατάσταση. Με δύο λόγια, μία φαντασίωση για την Γάζα που έχει φιλοτεχνηθεί μέσα από μία προσεκτικά κατασκευασμένη φούσκα για να μην βλέπουμε την δυσάρεστη πραγματικότητα.
Η μεγαλύτερη εντύπωση που μου έκανε το ταξίδι ήταν η κατανόηση του γιατί οι Ισραηλινοί «δεν καταλαβαίνουν»: τα μέσα ενημέρωσης αποτελούμενα από ανθρώπους που υποτίθεται θα έπρεπε να ξέρουν καλύτερα αλλά οι οποίοι δεν ασκούν ιδιαίτερα την κριτική ικανότητα και αισθάνονται καλύτερα μέσα σε ένα κουτί που δημιουργήθηκε για να εξυπηρετεί πολιτικούς αντί να προσπαθεί να κάνει κάτι πιο δημιουργικό: να κατανοήσει τι στο διάολο συμβαίνει εδώ κάτω.
Κωδικοποίησα ξεκάθαρα τα μηνύματα μου προς τους συμπολίτες μου Ισραηλινούς που αποτελούσαν και το βασικό περιεχόμενο των συνεντεύξεων και συνομιλιών μου:
1. Παρά τα όσα οι πολιτικοί μας ηγέτες λένε, δεν υπάρχει πολιτική λύση στη διένεξη και ότι δεν υπάρχουν εταίροι για την ειρήνη. Αν μη τι άλλο, εμείς στο ειρηνιστικό κίνημα δεν πρέπει να αφήσουμε τις δυνάμεις που θέλουν να δώσουν μυστικιστική διάσταση στην διαμάχη, να το παρουσιάσουν ως «σύγκρουση των πολιτισμών». Η ισραηλινό-παλαιστινιακή διαμάχη είναι πολιτική και ως τέτοια μόνο με πολιτικά μέσα μπορεί να επιλυθεί.
2. Οι Παλαιστίνιοι δεν είναι εχθροί μας. Στην πραγματικότητα, καλώ τους συμπολίτες μου Ισραηλινούς Εβραίους να αποδεσμευτούν από την αδιέξοδη πολιτική ή τους αποτυχημένους ηγέτες μας με το να διακηρύξουν, σε συναυλία με Ισραηλινούς και Παλαιστινίους ειρηνιστές: Αρνούμαστε να είμαστε εχθροί.
3. Και τέλος ως η αδιαμφισβήτητα ισχυρή πλευρά της σύγκρουσης και η μόνη δύναμη κατοχής, εμείς οι Ισραηλινοί πρέπει να αποδεχτούμε την υπευθυνότητα για τις αποτυχημένες πολιτικές καταπίεσης. Μόνο εμείς μπορούμε να δώσουμε τέλος στη σύγκρουση.

*Ο Τζεφ Χάλπερ είναι ένας από τους Ισραηλινούς ακτιβιστές που μετείχε στην πρόσφατη απόπειρα της κίνησης Ελεύθερη Γάζα» να σπάσει τον αποκλεισμό της Λωρίδας. Ο Χάλπερ συνελήφθη από τις ισραηλινές αρχές όταν προσπάθησε να περάσει από την Γάζα δια ξηράς στο Ισραήλ. Στο άρθρο αυτό που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό εβραϊκό περιοδικό αριστερών-φιλελεύθερων τάσεων « Τικούν»(www.tikkun.org) την 1η Σεπτεμβρίου, ο Χάλπερ εκτός των άλλων καταρρίπτει πολλά από τα στερεότυπα που έχει ο μέσος Ισραηλινός για το τι συμβαίνει στην Γάζα και γενικότερα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Το εν λόγω άρθρο είναι απόσπασμα.