Τρίτη 19 Ιανουαρίου 2010

Η συνείδηση αντιμέτωπη με τον νόμo


Ένα ενδιαφέρον δημοσίευμα που αφορά τους αρνητές στράτευσης στο Ισραήλ*

«Εσύ, πιλότε στον διάδρομο απογείωσης, όταν αύριο σε διατάξουν να ρίξεις βόμβες και φώσφορο πάνω απ' τις πόλεις, τότε υπάρχει μόνον ένα - πες ΟΧΙ!».



Η Εμέλια Μάρκοβιτς ξέρει ότι την 1η Φεβρουαρίου την περιμένει η φυλακή. Η 19χρονη Ισραηλινή είναι μέλος ειρηνιστικού μαθητικού κινήματος και αρνείται να υπηρετήσει, την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία της Αυτό το απόσπασμα από ποίημα του Γερμανού λογοτέχνη Βόλφγκανγκ Μπόρχερτ συνοδεύει μαζί με άλλα του κείμενα τους απανταχού μεταπολεμικούς ειρηνιστές. Και μαζί τους και τη 19χρονη Εμέλια Μάρκοβιτς. Την τελευταία νύχτα του Ιανουαρίου δεν θα υπάρξει ύπνος για τη νεαρή Ισραηλινή - θα μαζέψει προσωπικά αντικείμενα για 28 μέρες και το πρωί θα φορέσει άνετα και ζεστά ρούχα, θα ξεκινήσει για το Ραμάτ Γκαν, μία ώρα απόσταση από το Τελ Αβίβ, κι εκεί θα συλληφθεί. Την 1η Φεβρουαρίου το πρόγραμμα της Εμέλια λέει «φυλακή» και μάλιστα στρατιωτική. Επειδή αρνείται να τηρήσει έναν νόμο, που συγκρούεται με τη συνείδησή της. Επειδή αγωνίζεται για την ειρήνη, λέει η ίδια. «Επειδή είναι προδότης» υποστηρίζουν άλλοι, τόσο ξένοι όσο και μερικοί φίλοι της.

Στον δρόμο κόσμος τής φωνάζει «δεν έχεις δικαίωμα να ζεις εδώ, ούτε να ονομάζεσαι Ισραηλινή και ν' ανήκεις στη χώρα. Φύγε, άντε να ζήσεις στη Γάζα!». Είναι αντιδράσεις ενός λαού που έχει εντάξει την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στην καθημερινότητά του και έχει αντικαταστήσει την έννοια της συμφιλίωσης με εκείνη της άμυνας, όπως γράφει χαρακτηριστικά πρόσφατο δημοσίευμα στην ηλεκτρονική σελίδα του γερμανικού «Σπίγκελ». Και τα περισσότερα σχόλια προέρχονται από εκπροσώπους γενεών που έχουν εκπαιδευτεί να υπηρετούν, με υποχρεωτική κατάταξη στο στρατό μετά το απολυτήριο του αντίστοιχου Λυκείου. «Δεν υπάρχει δυνατότητα επιλογής μεταξύ στρατού και εναλλακτικής/ κοινωνικής θητείας», λέει η Εμέλια, «εκτός εάν είναι κανείς αυστηρά θρησκευόμενος. Σ' αυτή τη χώρα ο στρατός έχει κατά κάποιον τρόπο αποθεωθεί».

Οι επιστολές-κλήσεις για στρατιωτική κατάταξη έρχονται και πριν από την ενηλικίωση. Η Εμέλια έλαβε την πρώτη ειδοποίηση για ιατρικές εξετάσεις στα 16 της, ηλικία στην οποία σπανίως χάνει κανείς φαιά ουσία για να σκεφθεί τα περί στρατού. Στο σχολειό της, βεβαίως, είχε ακούσει κάποιους επισκέπτες στρατηγούς που εγκωμίαζαν την υπηρεσία των όπλων και είχε διαβάσει βιβλία που απηύθυναν προειδοποιήσεις για εχθρούς.

Αλλά τον πρώτο της «επίκτητον» εχθρό τον συνάντησε πρώτη φορά πριν από δύο μήνες στο Μπιλ'ίν, τόπο περιστοιχισμένο από ισραηλινούς οικισμούς, στη Δυτ. Οχθη του Ιορδάνη. Η ίδια αναρωτήθηκε «πού βρίσκεται αυτός ο εχθρός, για τον οποίο μάς μιλούσαν τόσα χρόνια; Δεν τον βλέπω». Κι ενώ η καλύτερή της φίλη επέλεξε στρατιωτική υπηρεσία έξι χρόνων, η Εμέλια κατέβαινε σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας με κατοίκους του Μπιλ'ίν, από το τέμενος στο τείχος. Απέναντί τους προέτασσαν τα όπλα στρατιώτες σχεδόν συνομήλικοι με την Εμέλια.

Από τότε σχεδόν κάθε Παρασκευή μετά τη μεσημεριανή προσευχή ήταν αφιερωμένη στο κίνημα που δημιουργήθηκε από τελειόφοιτους μαθητές-Schiministm. Οι ίδιοι αυτοχαρακτηρίζονται αρνητές της στράτευσης για λόγους συνείδησης, οι άλλοι τους αποκαλούν λιποτάκτες. Επειδή η στράτευση είναι υποχρεωτική και οι λόγοι συνείδησης συνήθως δεν είναι αποδεκτοί, τον Αύγουστο του 2001 62 Ισραηλινοί τελειόφοιτοι απηύθυναν πρώτη φορά ανοικτή επιστολή στον τότε πρωθυπουργό της χώρας, Αριέλ Σαρόν. Αργότερα 300 νεαροί υπέγραψαν ασκώντας κριτική στην πολιτική της ισραηλινής κυβέρνησης στα κατεχόμενα. Ενας απ' αυτούς, ο Χαγκάι Ματάρ, ιδρυτής των Schiministm, εκλήθη ενώπιον στρατοδικείου ύστερα από πολλές συλλήψεις και καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκισης, προς εκφοβισμό ομοϊδεατών. Ωστόσο, το κίνημα συνέχισε να διευρύνεται.

Πριν από δύο μήνες η Εμέλια εμφανίστηκε μπροστά στις κάμερες μαζί με συμμαθητές της και διάβασαν ένα γράμμα, μέσα από τις σελίδες του οποίου ασκούσαν κριτική στην πολιτική των σταθμών ελέγχου (Checkpoints), στην ανέγερση «του τείχους του απαρτχάιντ», στην πολιορκία της Λωρίδας της Γάζας και αρνούνταν τη στρατιωτική θητεία. Από τους 160 τελειόφοιτους που υπέγραψαν τη δήλωση τέσσερις συνελήφθησαν και οι υπόλοιποι χαρακτηρίστηκαν «άτομα με ψυχοδιανοητικά προβλήματα». Η Εμέλια κλήθηκε ενώπιον της επιτροπής συνείδησης, επτά στρατιωτικοί και δύο πολίτες. Εκεί είχε την ευκαιρία να εκφράσει τις πεποιθήσεις της- «ότι τα προβλήματα δεν επιλύονται με βία και πόλεμο». Η επιτροπή τής πρότεινε να υπηρετήσει σε ομάδα που δεν φέρει όπλα. Αρνήθηκε, διότι πιστεύει πως κι έτσι στηρίζει τις πολεμικές δραστηριότητες.

Την 1η Φεβρουαρίου έχει κληθεί να παρουσιαστεί στη στρατιωτική βάση. Επειτα από μία πρώτη ποινή -πιθανόν εξαγοράσιμη- διαρκείας 28 ημερών, οι αρνητές στράτευσης καλούνται εκ νέου να καταταγούν και συνήθως τους επιβάλλεται νέα ποινή. Πρόκειται για διαδικασία που μπορεί να επαναλαμβάνεται επ' αόριστον.

Μερικές φορές η Εμέλια σκέφτεται ότι στο Ισραήλ ο στρατός δεν υπάρχει για να στηρίζει τη χώρα, αλλά η χώρα υπάρχει προς χάριν του στρατού. Είναι έτοιμη να αγωνιστεί, ώστε Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι να χρησιμοποιούν τους ίδιους δρόμους και να μη ζουν χωριστά και αντίθετα ο ένας απ' τον άλλον. Να αγωνιστεί, ώστε ένα παιδί με το όνομα Μοχάμεντ να έχει ίσα δικαιώματα με ένα άλλο που ονομάζεται Μοσέ.

Τα παιδιά αυτά έχουν, αναμφισβήτητα, κουράγιο. Εχουν ψυχή, ακολουθούν τη συνείδησή τους και κάνουν πράξη την έκκληση του άλλου μεγάλου Γερμανού ειρηνιστή -και νομπελίστα Λογοτεχνίας- του συγγραφέα Χέρμαν Εσε- «να είστε άμμος και όχι λιπαντικό στη μηχανή του κόσμου!».

*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" στις 19/01/2010

http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&s=planhths-gh&c=kosmos&date=19/01/2010

Ενδιαφέρουσα ομιλία της Πέλεντ Ελχανάν*


Απόσπασμα από πρόσφατη ομιλία της σε διαδήλωση ειρηνιστών στο Τελ Αβίβ


Φαίνεται πως η μόνη αξία για την οποία έχουμε τη δυνατότητα και τα μέσα να την επιβάλλουμε είναι η αξία της άρνησης. Να μάθουμε να λέμε όχι. Να διδάξουμε τα παιδιά μας που δεν έχουν ακόμη δηλητηριαστεί να αντισταθούν στην πλύση εγκεφάλου, να απορρίψουν τους ιούς με τους οποίους μολύνουν τα μυαλά τους.

Είναι δύσκολο και τιτάνιο έργο, αλλά είναι ο μόνο τρόπος να ανακτήσουμε την ανθρωπιά μας. Να πούμε όχι στο κακό, όχι στην εξαπάτηση, όχι στην εμπορία ανθρώπινων όντων, όχι στον ρατσισμό που επεκτείνεται σαν τη φωτιά, ένας ρατσισμός που δεν σταματά στο σημείο ελέγχου της Καλάντια, ούτε στο Ερέτς αλλά μεγαλώνει σαν καρκίνος στα εξαθλιωμένα κέντρα υποδοχής μεταναστών, στα σχολεία που μιλούν για ενσωμάτωση και προωθούν τον διαχωρισμό, για όλους τους πολιτισμούς και όλα τα πιστεύω σε αυτήν τη χώρα.

Αν δεν μάθουμε να αρνούμαστε και να απορρίπτουμε το κακό, να αρνούμαστε τους ανήθικους νόμους και κανονισμούς, θα βρεθούμε να αρνούμαστε και να απορρίπτουμε τον ίδιο μας τον εαυτό, την εσωτερική μας αλήθεια. Πρέπει να αρνηθούμε την αίσθηση μιας σε αφανισμό μειοψηφίας, να αρνηθούμε το φόβο και την ανησυχία καθώς και την αποξένωση-η οποία μας έχει επιβληθεί, να αρνηθούμε τη συνενοχή.

Η άρνηση μας μπορεί να μας γλιτώσει από την υποταγή, από την χρεοκοπία, από την απελπισία. Βρισκόμαστε εδώ σήμερα ως μια αποξενωμένη μειονότητα, την οποία μισούν και καταδιώκουν. Αλλά μαζί με τους φίλους μας που επιθυμούν την ειρήνη πέρα από το Τείχος, πέρα από τα συρματοπλέγματα, μπορεί να γίνουμε πλειοψηφία.

Μόνο η άρνηση να παραδοθούμε σε τείχη και σημεία ελέγχου μπορούν να ανοίξουν τις πύλες του γκέτο μας ώστε να μπορέσουμε να ρίξουμε τα τείχη του δικού τους γκέτο. Να δούμε στο τέλος-τέλος ότι υπάρχει έξω κόσμος, ότι υπάρχουν περιοχές γύρω μας που το Εθνικό Εβραϊκό Ταμείο δεν έχει καταστρέψει. Το ότι υπάρχει ένας πολιτισμός και άνθρωποι που αξίζει να ζήσουν για να συναντηθούμε, να τους γνωρίσουμε και να κάνουμε φίλους, να μάθουμε από αυτούς για αυτόν εδώ τον τόπο στον οποίο ζούμε ως ξένοι κάτοικοι και να θυμηθούμε ότι ο τόπος αυτός μπορεί να γίνει ένας τόπος αξεπέραστης ομορφιάς.


Το πλήρες κείμενο της ομιλίας στα αγγλικά στο:

http://www.kibush.co.il/show_file.asp?num=37593


*Η Νούριτ Πέλεντ-Ελχανάν είναι Ισραηλινή ακτιβίστρια και καθηγήτρια στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Είναι από τους ιδρυτές της οργάνωσης Bereaved Families for Peace(Οικογένειες Πενθούντων για την Ειρήνη). Μετά το θάνατο της 13χρονης κόρης της από επίθεση αυτοκτονίας το 1997 η Ελχανάν έχει γίνει μία από τις σημαντικότερες επικριτές της ισραηλινής κατοχής της Δυτικής Όχθης και της Γάζας.

Ήταν η βασική ομιλητής σε διαδήλωση ειρηνιστών στο Τελ Αβίβ στις αρχές Ιανουαρίου με αφορμή την επέτειο του ενός χρόνου από την ισραηλινή εισβολή στην Γάζα.