Ειρήνη και Μουσική*

Η αυτόνομη ανεξάρτητη δημοκρατία Δύσης-Ανατολής Ντιβάν, όπως μου αρέσει να αποκαλώ την ορχήστρα που ίδρυσα με τον Εντουάρντ Σαίντ για την προώθηση του διαλόγου μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, ξεκίνησε ως ένα απρόβλεπτο πείραμα το 1999.
Με τα χρόνια, εξελίχθηκε σε παράδειγμα του πως η κοινωνία της Μέσης Ανατολής μπορεί να λειτουργήσει υπό τις καλύτερες προϋποθέσεις. Οι μουσικοί μας έχουν περάσει από την επώδυνη διαδικασία του να μαθαίνουν να εκφράζονται παρακολουθώντας παράλληλα την αφήγηση των συναδέλφων τους.
Δεν μπορώ να φανταστώ καλύτερο τρόπο για την εφαρμογή του πρώτου και σημαντικότερου άρθρου της Παγκόσμιας Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα: το ότι όλοι οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και ίσοι σε αξιοπρέπεια και δικαιώματα, ότι έχουν προικιστεί με λογική και συνείδηση και ότι θα πρέπει να ενεργούν από κοινού ο ένας προς τον άλλο σε πνεύμα αδελφοσύνης.
Δυστυχώς, σήμερα στη Μέση Ανατολή, δεν έχουν όλα τα ανθρώπινα πλάσματα την ίδια ελευθερία και ισότητα σε αξιοπρέπεια και δικαιώματα. Η Ορχήστρα Ντιβάν Δύση-Ανατολή είναι μία μουσική και όχι πολιτική οργάνωση, αλλά για τις έξι περίπου εβδομάδες το χρόνο που λειτουργεί έχει τη δυνατότητα να προσφέρει στα μέλη της μία βασική ανάγκη: την ισότητα.
Οι ίδιοι νέοι που ενδέχεται να συναντήσουν ο ένας τον άλλο στα μπλόκα σε ρόλους συνοριοφύλακα από τη μια και πολίτη που ζει υπό κατοχή από την άλλη, κάθονται δίπλα-δίπλα στην ορχήστρα, εκφράζοντας με ισότητα τη μουσική δημιουργία και όντας ίσοι στο αποτέλεσμα του εγχειρήματος.
Η μουσική, αντίθετα με άλλες τέχνες, απαιτεί την δυνατότητα να εκφράζεται κάποιος με απόλυτη δέσμευση και πάθος ακούγοντας παράλληλα προσεκτικά και με ευαισθησία μία άλλη φωνή που ενδεχομένως να είναι αντίθετη στη δική του. Αυτή είναι η ουσία της μουσικής συνδημιουργίας και μιας χωρίς όρια πηγής έμπνευσης για εμάς στους μουσικούς μας διαλόγους.
Μπροστά σε μία Συμφωνία του Μπετόβεν είμαστε όλοι ίσοι. Ασχέτως από την καταγωγή μας, πρέπει να προσεγγίσουμε όλοι την μουσική με την ίδια ταπεινότητα, περιέργεια, γνώση και πάθος. Η μουσική κάνει δυνατό σε ανθρώπους που είναι υποκείμενα στην αμοιβαία εχθρότητα των κυβερνήσεων τους να στηρίξουν ο ένας τον άλλο, γιατί εμπεριέχει ένα αληθινό, πηγαίο πνεύμα δημιουργικότητας και αδελφοσύνης.
Φέτος φέρω τον τίτλο του Αγγελιοφόρου της Ειρήνης των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος πιστεύω μου δίνει τόσο το δικαίωμα όσο και την ευθύνη να εργαστώ για την κατάργηση της άγνοιας και να συνεισφέρω με οποιονδήποτε σεμνό τρόπο μπορώ προς την πραγματική ισότητα. Χωρίς ισότητα δεν υπάρχει δικαιοσύνη και χωρίς δικαιοσύνη δεν θα υπάρξει ποτέ ειρήνη.


*Επιστολή του γνωστού Ισραηλινού διευθυντή ορχήστρας Ντάνιελ Μπαρενμπόιμ, στην εφημερίδα «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν». Δημοσιεύτηκε στις 10/12/2008.