Από το πρόσφατο άρθρο(10.05.08) του Βετεράνου Ισραηλινού Ειρηνιστή Ούρι Αβνέρι*(δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της οργάνωσης «Γκους Σαλόμ-Μέτωπο Ειρήνης-www.gush-shalom.org).
Μία ημέρα, ελπίζω, ότι «Μία Επιτροπή για την Αλήθεια και την Συμφιλίωση», στα πρότυπα της Νότιας Αφρικής, θα δημιουργηθεί και εδώ. Θα περιλαμβάνει Ισραηλινούς, Παλαιστινίους και διεθνείς ιστορικούς, των οποίων δουλειά θα είναι να αποκαλύψουν το τι πραγματικά συνέβη σε αυτήν την χώρα το 1948.
Στα 60 χρόνια που πέρασαν από τότε, τα γεγονότα του πολέμου θάφτηκαν κάτω από στρώματα Ισραηλινής και Παλαιστινιακής, Εβραϊκής και Αραβικής προπαγάνδας. Είμαι ένας από τους μάρτυρες. Τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή την 60η επέτειο, δεκάδες δημοσιογράφοι από ραδιόφωνα και τηλεοράσεις από ολόκληρο τον κόσμο με ρωτούσαν να περιγράψω το τι πραγματικά συνέβη. Ακoλουθούν μερικές από τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις που έδωσα.
Ήταν αυτός ο πόλεμος διαφορετικός από άλλους;
Πρώτα από όλα, δεν ήταν ένας πόλεμος αλλά δύο, που ακολούθησαν ο ένας τον άλλο χωρίς διάλλειμα.
Ο πρώτος πόλεμος ήταν μάχες μεταξύ Εβραίων και Αράβων που ζούσαν στην χώρα. Ξεκίνησε την επαύριον της απόφασης της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στις 29 Νοεμβρίου 1947, η οποία ζητούσε τον διαμελισμό της Παλαιστίνης μεταξύ ενός Εβραϊκού και ενός Αραβικού κράτους. Κράτησε μέχρι την διακήρυξη της ίδρυσης του Κράτους του Ισραήλ στις 14 Μαΐου 1948. Η ημέρα εκείνη ήταν η αρχή του δεύτερου πολέμου-αυτού μεταξύ του Κράτους του Ισραήλ και των γειτονικών χωρών, που έριξαν τους στρατούς τους στη μάχη.
Δεν ήταν πόλεμος μεταξύ δύο χωρών για ένα κομμάτι γης μεταξύ τους, σαν τους πολέμους μεταξύ της Γερμανίας και της Γαλλίας για την Αλσατία. Ούτε ένας είδος αδελφοκτόνου πολέμου, σαν τον Αμερικανικό Εμφύλιο, όπου και οι δύο πλευρές ανήκαν στο ίδιο έθνος, θα τον έλεγα ένα είδος «εθνοτικού πολέμου».
Ένας τέτοιου είδους πόλεμος γίνεται μεταξύ δύο διαφορετικών λαών που ζουν στην ίδια χώρα, την οποία ο καθένας ισχυρίζεται ότι ολόκληρη είναι δικιά του. Σε έναν τέτοιο πόλεμο, σκοπός είναι όχι μόνο να πετύχεις στρατιωτική νίκη, αλλά να κυριαρχήσεις σε όσο περισσότερο έδαφος της χώρας χωρίς τον πληθυσμό της άλλης πλευράς. Αυτό συνέβη με την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, όχι τυχαία, ο όρος «εθνοκάθαρση» γεννήθηκε τότε.
Ήταν ο πόλεμος αναπόφευκτος;
Εκείνη την εποχή, πίστευα μέχρι την τελευταία στιγμή ότι θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Αναδρομικά είναι ξεκάθαρο πια ότι ήταν πλέον πολύ αργά.
Η εβραϊκή πλευρά ήταν αποφασισμένη να δημιουργήσει ένα δικό της κράτος. Ήταν ένας από τους βασικούς στόχους του σιωνιστικού κινήματος, που είχε δημιουργηθεί 50 χρόνια πριν και το οποίο είχε ισχυροποιηθεί εκατό φορές περισσότερο μετά το Ολοκαύτωμα, το οποίο είχε τελειώσει μόλις δυόμιση χρόνια πριν.
Η Αραβική πλευρά ήταν αποφασισμένη να αποτρέψει την δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους στην χώρα, την οποία(σωστά) θεωρούσε αραβική. Για αυτό οι άραβες ξεκίνησαν τον πόλεμο.
Τι σκεφτόσασταν εσείς, οι Εβραίοι, όταν πηγαίνατε στον πόλεμο;
Όταν στρατεύτηκα στις αρχές του πολέμου, ήμασταν παντελώς πεπεισμένοι ότι αντιμετωπίζαμε τον κίνδυνο του αφανισμού και ότι υπερασπιζόμασταν τους εαυτούς μας, τις οικογένειες μας και ολόκληρη την εβραϊκή κοινότητα. Η φράση «Δεν Υπάρχει Άλλη Λύση» δεν ήταν απλά ένα σλόγκαν, αλλά μια βαθειά πεποίθηση.
Αυτό εξηγεί το γιατί η εβραϊκή κοινότητα είχε εξ’ ολοκλήρου κινητοποιηθεί από την πρώτη στιγμή. Είχαμε μία ενωμένη ηγεσία(ακόμη και οι οργανώσεις Ιργκούν και Στερν** την είχαν αποδεχθεί) και μία ενωμένη στρατιωτική δύναμη, η οποία πολύ γρήγορα πήρε την μορφή οργανωμένου στρατού.
Τίποτα παρόμοιο δεν συνέβη στην αραβική πλευρά. Δεν είχε ενωμένη ηγεσία, ούτε έναν ενιαίο Αραβο-Παλαιστινιακό στρατό, που σήμαινε ότι δεν μπορούσε να επικεντρώσει τις δυνάμεις της σε στρατηγικά σημεία. Ήταν ωστόσο κάτι που το μάθαμε μετά τον πόλεμο.
Πιστεύατε ότι ήσασταν η ισχυρή πλευρά;
Όχι καθόλου. Εκείνη την περίοδο, οι Εβραίοι ήταν μόλις το ένα τρίτο του πληθυσμού. Τα εκατοντάδες αραβικά χωριά που ήταν διάσπαρτα σε όλη την χώρα κυριαρχούσαν στις βασικές οδικές αρτηρίες που ήταν ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή μας. Υπεστήκαμε σοβαρές απώλειες στην προσπάθεια να ανοίξουμε τους δρόμους, ειδικά τον δρόμο προς την Ιερουσαλήμ. Αισθανόμασταν ότι ήμασταν «οι λίγοι εναντίον των πολλών».
Σιγά-σιγά, ο συσχετισμός δύναμης άλλαξε. Ο στρατός μας οργανώθηκε καλύτερα και έμαθε από την εμπειρία του, ενώ η αραβική πλευρά εξαρτιόταν ακόμη από την «φάζαχ»-την κινητοποίηση της στιγμής των τοπικών χωρικών που είχαν τα δικά τους όπλα. Από τον Απρίλιο του 1948, αρχίσαμε να παίρνουμε μεγάλες ποσότητες όπλων από την Τσεχοσλοβακία, τα οποία εστάλησαν με εντολή του Στάλιν. Στα μέσα Μαΐου, όταν περιμέναμε ότι η επέμβαση των αραβικών στρατών πλησίαζε, είχαμε ήδη στην κατοχή μας μία συμπαγή έκταση.
Με άλλα λόγια πετάξατε τους Άραβες έξω;
Δεν ήταν ακόμη αυτό που λέμε «εθνοκάθαρση» αλλά αποτέλεσμα του πολέμου. Η πλευρά μας ετοιμαζόταν για μαζική επίθεση των αραβικών στρατών και δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε ένα μεγάλο μέρος εχθρικού πληθυσμού στα πλευρά μας. Η στρατιωτική αυτή αναγκαιότητα, ασφαλώς, συνέπιπτε με την λίγο ή πολύ συνειδητή επιδίωξη για την δημιουργία ενός ομογενοποιημένου εβραϊκού εδάφους.
Με την πάροδο των ετών, οι αντίπαλοι του Ισραήλ δημιούργησαν ένα μύθο συνομωσίας για το «Σχέδιο D», σαν να ήταν η μητέρα της εθνοκάθαρσης. Στην πραγματικότητα ήταν ένα στρατιωτικό σχέδιο για την δημιουργία εδαφικής συνέχειας υπό τον έλεγχο μας για να προετοιμαστούμε για την κρίσιμη αντιπαράθεση με τους αραβικούς στρατούς.
Λέτε ότι σε εκείνο το στάδιο δεν υπήρχε βασική απόφαση να εκδιωχθούν όλοι οι Άραβες;
Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας στην πολιτική κατάσταση. Σύμφωνα με την απόφαση των Ηνωμένων Εθνών, το «Εβραϊκό κράτος» περιελάμβανε πάνω από το μισό της Παλαιστίνης(αυτής που είχε διαμορφωθεί το 1947 υπό το καθεστώς βρετανικής εντολής). Στα εδάφη αυτά, πάνω από το 40% του πληθυσμού ήταν άραβες. Οι εκπρόσωποι των Αράβων υποστήριζαν ότι ήταν αδύνατον να δημιουργηθεί εβραϊκό κράτος στο οποίο σχεδόν όλος ο πληθυσμός ήταν άραβες και ζητούσαν την απόσυρση της απόφασης για τον διαμελισμό. Η εβραϊκή πλευρά, η οποία επέμενε στην απόφαση περί διαμελισμού, ήθελε να αποδείξει ότι κάτι τέτοιο ήταν δυνατό. Υπήρξαν κάποιες προσπάθειες(στην Χάιφα για παράδειγμα) να πειστούν οι άραβες να μην εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Αλλά η πραγματικότητα του πολέμου προκάλεσε την μαζική έξοδο.
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι σε κανένα στάδιο οι άραβες «δεν εγκατέλειψαν την χώρα». Γενικά τα πράγματα συνέβησαν ως εξής: Στη διάρκεια των μαχών, ένα αραβικό χωριό βομβαρδιζόταν. Οι κάτοικοί του-άνδρες, γυναίκες και παιδιά-ασφαλώς έφευγαν προς το επόμενο και στη συνέχεια πιο κάτω, έως ότου τέθηκε σε ισχύ η εκεχειρία και ξαφνικά υπήρξε σύνορο(Η πράσινη γραμμή) μεταξύ αυτών και των σπιτιών τους. Η σφαγή στο Ντέϊρ Γιασίν συνέβαλλε επίσης πολύ στην φυγή.
Ακόμη και οι κάτοικοι της Γιάφας(σ.σ. επίνειο σήμερα του Τελ Αβίβ) δεν εγκατέλειψαν την χώρα- στο κάτω-κάτω η Γάζα, όπου κατέφυγαν, ήταν επίσης κομμάτι της Παλαιστίνης.
Στην περίπτωση αυτή πότε άρχισε η «εθνοκάθαρση» για την οποία μίλησες;
Στο δεύτερο μισό του πολέμου, όταν ανακόπηκε η προέλαση των αραβικών στρατών, η πολιτική του να εκδιωχτούν οι άραβες έγινε ο στόχος του πολέμου.
Για να πούμε την αλήθεια, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι αυτό δεν ήταν σκοπός μόνο της μιας πλευράς. Δεν έμειναν πολλοί άραβες στα εδάφη που είχαμε εμείς κατακτήσει, αλλά και κανείς Εβραίος δεν έμεινε στα εδάφη που είχαν κατακτηθεί από άραβες, όπως ήταν το μπλοκ των κιμπούτς Ετσιόν και η Εβραϊκή Συνοικία στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ. Οι Εβραίοι κάτοικοί της σκοτώθηκαν ή εκδιώχθηκαν. Η διαφορά ήταν ποσοτική. Ενώ η εβραϊκή πλευρά κατέκτησε μεγάλες ποσότητες εδάφους, η αραβική κατάφερε να κατακτήσει μόνο μικρές περιοχές.
Η πραγματική απόφαση ελήφθη μετά τον πόλεμο: να μην επιτραπεί σε 750.000 Άραβες πρόσφυγες να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Τι συνέβη όταν οι αραβικοί στρατοί μπήκαν στη μάχη;
Στην αρχή, η κατάστασή μας φαινόταν απελπιστική. Οι αραβικοί στρατοί ήταν τακτικοί στρατοί, καλά εκπαιδευμένοι(κυρίως από τους Βρετανούς) και είχαν βαρύ οπλισμό: αεροπλάνα, τανκς και πυροβολικό, ενώ εμείς είχαμε μόνο ελαφρά όπλα-αυτόματα, πολυβόλα, ελαφρύ πυροβολικό και κάποια μη αποτελεσματικά αντιαρματικά όπλα. Μόνο τον Ιούνιο άρχισαν να μας έρχονται βαριά όπλα.
Εγώ ο ίδιος πήρα μέρος στο ξεφόρτωμα του πρώτου μαχητικού αεροσκάφους που μας ήλθε από την Τσεχοσλοβακία. Είχαν κατασκευαστεί για την γερμανική Βέρμαχτ. Πάνω από τα κεφάλια μας πετούσαν «γερμανικά» αεροπλάνα(Μεσερσμιθ). «Βρετανικά» αεροπλάνα πετούσαν για λογαριασμό των Αιγυπτίων(Σπιτφάϊαρς).
Γιατί ο Στάλιν στήριξε την εβραϊκή πλευρά;
Στη διάρκεια της συζήτησης στα Ηνωμένα Έθνη, ο εκπρόσωπος των Σοβιετικών, ο Αντρέί Γκρομίκο, εκφώνησε ένα γεμάτο πάθος σιωνιστικό λόγο. Ο άμεσος σκοπός του Στάλιν ήταν να διώξει τους Βρετανούς από την Παλαιστίνη, οι οποίοι αν έμεναν ενδεχομένως να τοποθετούσαν Αμερικανικούς πυραύλους. Πρέπει να αναφέρω εδώ ένα γεγονός που συχνά αποσιωπάται: η Σοβιετική Ένωση ήταν το πρώτο κράτος που αναγνώρισε το Ισραήλ ντε γιούρε, αμέσως μετά την διακήρυξη της ανεξαρτησίας. Οι ΗΠΑ αναγνώρισαν το Ισραήλ με το καιρό μόνο ντε φάκτο.
Ο Στάλιν δεν γύρισε την πλάτη στο Ισραήλ παρά μερικά χρόνια αργότερα, όταν το Ισραήλ ανοικτά εντάχθηκε στο αμερικανικό μπλοκ. Εκείνη την εποχή, η αντισημιτική παράνοια του Στάλιν άρχισε να γίνεται όλο και πιο έντονη. Οι πολιτικοί στη Μόσχα θεώρησαν τότε ότι ο αυξανόμενος αραβικός εθνικισμός ήταν καλύτερο στοίχημα.
Τι ένιωσες εσύ ο ίδιος προσωπικά στη διάρκεια του πολέμου;
Στις παραμονές του πολέμου, πίστευα ακόμη σε μία «Σημιτική» συμμαχία όλων των κατοίκων της χώρας. Ένα μήνα πριν ξεσπάσει ο πόλεμος δημοσίευσα ένα βιβλιαράκι το «Πόλεμος ή Ειρήνη στην Σημιτική Περιοχή», όπου ανέπτυσσα την ιδέα. Αναδρομικά είναι φανερό πως ήταν πλέον πολύ αργά.
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, εντάχθηκα αμέσως σε επίλεκτη μονάδα. Τις τελευταίες ημέρες πριν με καλέσουν κατάφερα-μαζί με ομάδα φίλων- να δημοσιεύσω ένα ακόμη βιβλιαράκι, με τον τίτλο «Από την άμυνα στον Πόλεμο», στο οποίο πρότεινα την διεξαγωγή του πολέμου με σκοπό την ειρήνη που θα ακολουθούσε.
Οι φίλοι μου εκείνη την εποχή προσπάθησαν πολύ έντονα να με πείσουν να μην στρατευθώ, ώστε να μείνω απερίσπαστος για την πιο σημαντική δουλειά να εκφράσω τις απόψεις μου στη διάρκεια του πολέμου. Πίστευα ότι έκαναν παντελώς λάθος-ότι η θέση κάθε νέου σε τέτοιες περιόδους είναι η ένταξή του σε μάχιμες μονάδες. Πως θα μπορούσα νε μείνω σπίτι ‘όταν οι συνομήλικοί μου ρίσκαραν τις ζωές τους μέρα νύχτα; Και εκτός των άλλων, ποιος θα άκουγε τη φωνή μου αν την κρίσιμη στιγμή για την εθνική μας επιβίωση δεν εκπλήρωνα το καθήκον μου;
Στις αρχές του πολέμου ήμουν ιδιώτης στρατιώτης στο πεζικό και πολέμησα στον δρόμο για την Ιερουσαλήμ και το δεύτερο εξάμηνο υπηρέτησα σε μονάδα κομάντο στο μέτωπο με την Αίγυπτο. Αυτό μου επέτρεψε να δω τον πόλεμο δεκάδες διαφορετικές γωνιές.
Στη διάρκεια του πολέμου έγραψα τις εμπειρίες μου. Οι ανταποκρίσεις μου δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες της εποχής και αργότερα δημοσιεύτηκαν σε ένα βιβλίο με τον τίτλο «Στα Πεδία των Φιλισταίων, 1948»(το οποίο σύντομα θα εκδοθεί στα αγγλικά). Η στρατιωτική λογοκρισία δεν μου επέτρεψε να αναφερθώ στις αρνητικές πλευρές και έτσι αμέσως μετά τον πόλεμο έγραψα ένα δεύτερο βιβλίο με τον τίτλο «Η Άλλη Πλευρά του Νομίσματος», το οποίο θεωρήθηκε εξέχουσα λογοτεχνική εργασία και έτσι δεν χρειάστηκε να το υποβάλλω στην λογοκρισία. Εκεί έγραψα, ειρήσθω εν παρόδω, ότι είχαμε πάρει εντολές να σκοτώσουμε κάθε άραβα που θα επιχειρούσε να επιστρέψει πίσω.
Τι σου δίδαξε ο πόλεμος;
Οι βιαιότητες στις οποίες ήμουν μάρτυρας με μετέτρεψαν σε ειρηνιστή. Ο πόλεμος μου δίδαξε ότι υπάρχει παλαιστινιακός λαός και ότι ποτέ δεν θα έχουμε ειρήνη αν δεν δημιουργηθεί παλαιστινιακό κράτος δίπλα στο δικό μας κρότος. Αυτό δεν έχει ακόμη συμβεί και είναι μία από τις αιτίες που ο πόλεμος του 1948 συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας.
*Ο Αβνέρι είναι βετεράνος ειρηνιστής και θιασώτης της λύσης των δύο κρατών ήδη από την δεκαετία του ’50. Δημοσιογράφος, βουλευτής του αριστερού κόμματος Σέλι την δεκαετία του ’60, συναντήθηκε δημόσια με τον Αραφάτ, αρχές ’70 και αρχές ’80, σε εποχές που κάθε επαφή Ισραηλινού πολιτικού με Παλαιστινίους θεωρούνταν εσχάτη προδοσία και ποινικό αδίκημα.
**Ακροδεξιές σιωνιστικές οργανώσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου