Δεν υπήρξε ποτέ Ισραηλινό στρατόπεδο ειρήνης

του Γκιντεόν Λέβι*

Το ισραηλινό στρατόπεδο της ειρήνης ποτέ δεν πέθανε. Δεν είχε ποτέ του καν γεννηθεί. Παρόλο που όντως είναι αλήθεια το καλοκαίρι του 1967, μερικές ριζοσπαστικές και γενναίες πολιτικές ομάδες είχαν εργαστεί κατά της κατοχής-όλες τους αξίζουν αναγνώρισης-ένα μεγάλο, με επιρροή στρατόπεδο της ειρήνης δεν υπήρξε ποτέ.
Είναι αλήθεια πως μετά τον πόλεμο του Γιόμ Κιπούρ, μετά τον πρώτο πόλεμο στον Λίβανο και κατά την διάρκεια των ημερών ευφορίας του Όσλο( αχ, πόσο μεθυστικές ήταν εκείνες ημέρες), οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους, κυρίως όταν ο καιρός ήταν καλός και όταν τα καλύτερα της ισραηλινής μουσικής παιζόντουσαν στις συγκεντρώσεις, αλλά λίγοι πραγματικά έλεγαν κάτι αποφασιστικό ή θαρραλέο και λιγότεροι ήταν διαθέσιμοι να καταβάλλουν προσωπικό τίμημα για τις δραστηριότητες τους. Μετά την δολοφονία του πρωθυπουργού Γιτσχάκ Ράμπιν, ο κόσμος άναβε κεριά στην πλατεία και τραγουδούσε τα τραγούδια του Αβίβ Γκέφεν, αλλά ασφαλώς κάτι τέτοιο δεν είναι αυτό που κάποιος θα αποκαλούσε στρατόπεδο της ειρήνης.
Είναι αλήθεια ότι η στάση που πρέσβευε το λεγόμενο κίνημα Ματσπέν αμέσως μετά τον πόλεμο την Έξι Ημερών έχει γίνει πλέον λίγο ή πολύ η συναινετική στάση του Ισραήλ- αλλά μόνο στα λόγια, κενά περιεχομένου. Τίποτα το σημαντικό δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής που να μπορεί να γίνει πράξη.
Κάποιος θα περίμενε περισσότερα, πολύ περισσότερα, από μία δημοκρατική κοινωνία στης οποίας την πίσω αυλή, εξακολουθεί να υπάρχει μία μακρά σε διάρκεια και εγκληματική κατοχή και της οποίας η κυβέρνηση έχει κατά κύριο λόγο υιοθετήσει την γλώσσα του φόβου, των απειλών και της βίας. Έχουν υπάρξει κοινωνίες κατά το παρελθόν στο όνομα των οποίων έχει διαπραχτεί μία τεράστια αδικία, αλλά τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς, ειλικρινείς, θυμωμένοι και αποφασισμένοι αριστεροί, πραγματοποίησαν διαδηλώσεις-του είδους που απαιτεί προσωπικό ρίσκο και κουράγιο και οι οποίες δεν περιορίζονται εντός των πλαισίων της συναίνεσης.
Μία κοινωνία κατακτητών της οποίας οι πλατείες είναι άδειες επί χρόνια, με εξαίρεση κάποιων επετειακών συγκεντρώσεων και φτωχών σε συμμετοχή διαδηλώσεων, δεν μπορεί να κάθεται με σταυρωμένα χέρια. Ούτε η δημοκρατία ούτε το στρατόπεδο της ειρήνης.
Αν ο κόσμος δεν βγήκε στους δρόμους σε μεγάλα πλήθη στην διάρκεια της Ισραηλινής Επιχείρησης Καυτό Μολύβι στην Γάζα, τότε δεν υπάρχει αξιόλογο στρατόπεδο ειρήνης. Αν ο κόσμος δεν γεμίζει τους δρόμους τώρα-όταν υπάρχουν κίνδυνοι ενόψει και η ευκαιρία θεωρείται χαμένος χρόνος ξανά και ξανά και η δημοκρατία δέχεται το ένα πλήγμα μετά το άλλο σε καθημερινή βάση και δεν υπάρχουν πλέον αρκετά μέσα για ουσιαστική υπεράσπισή της και όταν η δεξιά ελέγχει τον πολιτικό χάρτη και οι έποικοι αποκτούν όλο και μεγαλύτερη δύναμη-τότε δεν υπάρχει αξιόλογη αριστερά.
Δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο από την διαμάχη για το μέλλον του κόμματος Μέρετς(σ.σ. κόμμα σοσιαλδημοκρατικού προσανατολισμού. Ήταν από τους βασικούς συντελεστές του κινήματος «Ειρήνη Τώρα» που άνθισε την δεκαετία του ’80, αρχές ’90.) που να δείχνει την λυπητερή κατάσταση στην οποία βρίσκεται η αριστερά. Αυτό έρχεται με αφορμή την παράξενη και γελοία ανακοίνωση την προηγούμενη εβδομάδα για τις κακές επιδόσεις του κόμματος στις τελευταίες εκλογές. Το Μέρετς εξαφανίστηκε γιατί το κόμμα σιώπησε: δεν χρειάζεσαι επιτροπή να βρει τι φταίει. Αλλά ακόμη και σε καλύτερες εποχές, το Μέρετς δεν ήταν πραγματικό στρατόπεδο ειρήνης. Όταν το Μέρετς αγκάλιασε το Όσλο, αγνοούσε το γεγονός ότι οι πρωτεργάτες των «ιστορικών» συμφωνιών ειρήνης δεν είχαν ποτέ σκοπό να εκκενώσουν ούτε έναν οικισμό στην διάρκεια της περιόδου του μεγάλου «ανοίγματος» που χάρισε στους συντελεστές του το νόμπελ ειρήνης. Το στρατόπεδο αυτό παράβλεπε τις ισραηλινές παραβιάσεις των συμφωνιών, τις ψευδαισθήσεις για ειρήνη.
Αλλά πάνω από όλα, το πρόβλημα έχει την ρίζα του στην ανέφικτη εμμονή της αριστεράς στον Σιωνισμό στην ιστορική του διάσταση. Στον τρόπο κατά τον οποίο δεν μπορείς να έχεις ένα δημοκρατικό και εβραϊκό κράτος, κάποιος θα πρέπει πρώτα να ορίσει τι έρχεται πρώτα-δεν μπορεί να υπάρχει αριστερά που να παραμένει προσηλωμένη στον παλαιομοδίτικο Σιωνισμό που έκτισε το κράτος αλλά πέρασε η εποχή του. Η με αυταπάτες αριστερά δεν κατάφερε ποτέ να κατανοήσει το παλαιστινιακό πρόβλημα-το οποίο δημιουργήθηκε το 1948 και όχι το 1967-ποτέ δεν κατάλαβε ότι δεν μπορεί να λυθεί ενόσω αγνοεί την αδικία που προκλήθηκε από την αρχή. Μία αριστερά απρόθυμη να αντιμετωπίσει το 1948 δεν είναι πραγματική αριστερά.
Η απατηλή αριστερά ποτέ δεν κατανόησε το πιο σημαντικό στοιχείο: Για τους Παλαιστινίους η αποδοχή των συνόρων του 1967 παράλληλα με μία λύση του προβλήματος των προσφύγων, συμπεριλαμβανομένης τουλάχιστον της επιστροφής συμβολικά ενός αριθμού προσφύγων, είναι οδυνηρές παραχωρήσεις. Εκπροσωπούν το μόνο δίκαιο συμβιβασμό, χωρίς τον οποίο δεν θα υπάρξει ειρήνη: αλλά δεν υπάρχει νόημα να κατηγορούνται οι Παλαιστίνιοι ότι χάνουν την ευκαιρία. Μία τέτοια πρόταση, ακόμη και «μεγαλόπνοες» προτάσεις του Εχούντ Μπαράκ και του Εχούντ Όλμερτ, δεν έγιναν ποτέ προς αυτούς.
Το Μέρετς θα βρει σίγουρα κάποιο τρόπο οργανωτικής διευθέτησης και θα ξαναπάρει τα μισά από τα μέλη του εκλέχτηκαν στην Κνεσέτ(σ.σ. ισραηλινή βουλή), μια μέρα ίσως βγάλει και δεκάδες. Αυτό δεν σημαίνει ωστόσο και πολλά. Κανείς δεν ενδιαφέρεται, κανείς δεν σκέφτεται να τους χρησιμοποιήσει και είναι τόσο λίγοι για να έχουν την όποια επιρροή. Ας πούμε λοιπόν το παιδί με το όνομά του: Το ισραηλινό στρατόπεδο της ειρήνης παραμένει ακόμη ένα αγέννητο μωρό.

*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Χαάρετς» στις 07/03/2010
http://www.haaretz.com/hasen/spages/1154539.html