Το Ισραήλ δεν κατανοεί το νέο κόσμο

του Γιτσχάκ Λαόρ*


Από τα τέλη του 1960, η συμμαχία του Ισραήλ με τις ΗΠΑ ήταν ανοικτή. Το Ισραήλ έμαθε να απορρίπτει κάθε λύση στην διαμάχη με τους Παλαιστινίους με τη βοήθεια του μπαμπούλα του «σοβιετικού παράγοντα» και μετέτρεψε τον εαυτόν του σε μαστίγιο. Η απόσυρση του από τα κατεχόμενα εδάφη ήταν το αμερικανικό καρότο προς τους άραβες. Η ειρήνη με την Αίγυπτο κατέστη δυνατή μόνο όταν η Αίγυπτος εγκατέλειψε τη συμμαχία της με τη Σοβιετική Ένωση. Ο κόσμος αυτός όμως εξαφανίστηκε.
Μέσα σε πολύ λίγο χρόνο, οι ηγέτες μας προσκολλήθηκαν σε ένα νέο τύπο κυριαρχίας-ενός κόσμου με μία υπερδύναμη όπου το Ισραήλ έχαιρε τη θέση περιφερειακής δύναμης υπό τη σκέπη του πατρόνα του. Με αυτό τον τρόπο έλαβε θησαυρούς-ένα εκατ. μετανάστες, άδεια να τους εγκαταστήσει στα κατεχόμενα εδάφη, επέκταση των οικισμών σε καταστροφικές διαστάσεις, εξελιγμένα όπλα και πράσινο φως για τρεις πολέμους κατά αμάχου πληθυσμού.
Το κεφάλαιο αυτό έληξε και οι πολιτικοί του Ισραήλ δεν κατανοούν το νέο κόσμο. Μερικές φορές, ακούμε υπαινιγμούς ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα είναι «αφελής». Αλλά ο Ομπάμα εξελέγη όταν η αποτυχία των ΗΠΑ να είναι η μοναδική υπερδύναμη έγινε φανερή σε όλους. Εδώ είναι που η συζήτηση για το ιρανικό πρόγραμμα ξεκινά.
Η αντίδραση του Ισραήλ στην συμφωνία Ιράν-Τουρκίας-Βραζιλίας αντικατοπτρίζει την έλλειψη κατανόησης. Είναι αλήθεια ότι καμιά στρατιωτική δύναμη δεν είναι πιο ισχυρή από τις ΗΠΑ, τουλάχιστον όσον αφορά την ικανότητα καταστροφής. Είναι αλήθεια ότι οι ηγέτες μας λένε που και που ότι μπορούμε να στηριχτούμε πάνω τους. Είναι αλήθεια ότι οι ΗΠΑ παραμένουν ο ηγέτης της Δύσης και ότι η Δύση είναι «ο ελεύθερος κόσμος» ακόμη και όταν στηρίζει τη λιμοκτονία του λαού της Γάζας επειδή ψήφισαν με λάθος τρόπο στις εκλογές τους. Οι ΗΠΑ γνωρίζουν ωστόσο ότι έχουν το μεγαλύτερο εθνικό χρέος στο κόσμο και ότι, σε μεγάλο βαθμό, η οικονομική κρίση του 2008 δεν εξελίχθηκε σε μεγάλη παγκόσμια καταστροφή χάρη στην κινεζική οικονομική επιτηδειότητα.
Επιπλέον η Κίνα δεν έχει απλά σημαντικούς οικονομικούς δεσμούς με το Ιράν. Από το 2000, η Κίνα καλύπτει σχεδόν το ήμισυ της παγκόσμιας ζήτησης για υλικά αγαθά. Η Χιλή ανθεί χάρη στην υψηλή τιμή του χαλκού, η Αυστραλία ανθεί, ακόμη και η Βραζιλία και η Αργεντινή έχουν ανακάμψει σε μεγάλο βαθμό χάρη στην κινεζική ζήτηση για πρώτες ύλες.
Από την άλλη, η Κίνα δεν αντικατέστησε τη Σοβιετική Ένωση και ένας διπολικός κόσμος δεν είναι πλέον εφικτός. Ακόμη και ο «διπλωματικός ελιγμός» του υπουργού Εξωτερικών Αβιγκντόρ Λίμπερμαν «υπάρχει η Ρωσία, όχι μόνο οι ΗΠΑ»-ενισχύει το πόσο το Ισραήλ ζει στο παρελθόν. Η συνάντηση του Ρώσου πρόεδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ με τον ηγέτη της Χαμάς Κχαλέντ Μεσάλ μία μέρα μετά την υποδοχή του προέδρου Σιμόν Πέρεζ στη Μόσχα το επιβεβαιώνει. Και εκείνη τη φορά, φανήκαμε έκπληκτοι. Σε έναν τέτοιου είδους κόσμο, το Ισραήλ φαντάζει σαν ένδοξος στρατηγός του προηγούμενου αιώνα.
Η ολοκληρωτική νίκη του καπιταλισμού άνοιξε το δρόμο για ένα πιο πεινασμένο κόσμο αλλά και το είδος του κόσμου ο οποίος δεν μπορεί να κυριαρχείται από μία ή δύο δυνάμεις. Αναφερόμαστε πια όχι μόνο στις ΗΠΑ και την ΕΕ, αλλά και στην Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα. Και όντως στην πραγματικότητα και σε άλλες περιφερειακές δυνάμεις που εξαρτόμαστε από την ισχύ τους, επειδή ο κόσμος, ολόκληρη η ψυχή του, είναι μπίζνες και οι μπίζνες σημαίνουν επίσης συνεργασία σε εποχές κρίσης.
Και το Ισραήλ; Ακόμη σκέπτεται με όρους «έχουμε τη Βουλή των Αντιπροσώπων στην τσέπη μας». Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από όσα συνέβησαν στο Ντουμπάι για να φανεί πόσο πίσω είμαστε. Ντουμπάι; Είναι ένα είδος κατασκήνωσης βεδουίνων όπου μπορούμε να στέλνουμε δολοφόνους με περούκα και σορτσάκια του τένις. Η περιφρόνηση στην πρόταση του Κατάρ για σχέσεις είναι ένα ακόμη σημάδι της παλιάς εγωιστικής τρέλας.
Εδώ είναι που εμφανίζεται η αδυναμία με όρους Ισραήλ σε σχέση με «διεθνή κοινή γνώμη». Η προφανής απώλεια που αντιμετωπίζουμε σε αυτήν την εκστρατεία στη Δύση εγείρει ερωτηματικά για την κοινή γνώμη στην Ινδία, την Βραζιλία ή την Τουρκία. Θέλετε μία εικόνα: Το νέο διεθνές αεροδρόμιο Μπεν-Γκουριόν κτίστηκε μεγαλομανώς ως αεροδρόμιο για τη «νέα Μέση Ανατολή». Οι αφήξεις και οι αναχωρήσεις όμως γεμίζουν σχεδόν αποκλειστικά από Ισραηλινούς και αξιωματικούς ασφαλείας που περιμένουν στη γωνία για νεαρούς από διαφορετικά μέρη του κόσμου που υποπτεύονται ότι θέλουν να πάνε στο Μπιλίν(σ.σ. παλαιστινιακό χωριό στη δυτική όχθη όπου γίνονται καθημερινά διαδηλώσεις κατά της κατοχής με συμμετοχή διεθνών ακτιβιστών).

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Χαάρετς" στις 30/05/2010

http://www.haaretz.com/print-edition/opinion/political-israel-does-not-understand-the-new-world-1.292960