O πολιτισμός του φόβου*

Του Σεθ Φριντμαν

Σήμερα το πρωί με κάλεσαν να μιλήσω σε μία ομάδα από εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις που επιθυμούν να προσεγγίσουν τόσο την ισραηλινή όσο και τις εβραϊκές κοινότητες της διασποράς για τη τελευταία τους καμπάνια. Αναζητούν τον καλύτερο τρόπο για να προχωρήσουν, κάτι που είναι πλήρως κατανοητό, δεδομένου του ναρκοπεδίου που υπάρχει κάτω από τα πόδια οποιουδήποτε επιχειρεί να επικρίνει στοιχεία της πολιτικής του Ισραήλ.
Μιλήσαμε για το ποιος είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος να ανοίξουν τα μάτια του κόσμου στην πραγματικότητα της κατοχής, ώστε να μεταφέρουμε την αλήθεια για του τι γίνεται στο όνομα της ασφάλειας του Ισραήλ. Με δεδομένη τη στροφή 180 μοιρών που έκανα από τότε που τέσσερα χρόνια πριν έφυγα από το Ισραήλ, μου ζητήθηκε να περιγράψω την εμπειρία που με επηρέασε περισσότερο μέχρι στιγμής, και η οποία ήταν καταλύτης για το πολιτικό ταξίδι το οποίο έχω ξεκινήσει.
Χωρίς δισταγμό, απάντησα ότι ήταν το παράνομο ταξίδι που έκανα στην Βηθλεέμ ένα σαββατοκύριακο που είχα πάρει άδεια από τον στρατό. Η μονάδα μας υπηρετούσε στην πόλη εκείνη την εποχή και μέχρι τότε, έβλεπα τους κατοίκους μόνο ως υποψήφιους τρομοκράτες τους οποίους έπρεπε να αντιμετωπίζω ανάλογα ώστε να αποτρέψω την καθημερινή θανατηφόρα απειλή για την ασφάλειά μας.
Χωρίς Μ16 στην πλάτη ή χειροβομβίδες στο σάκο, πέρασα από τα σημεία ελέγχου και έκανα τα πρώτα μου βήματα στο λεγόμενο έδαφος του εχθρού. Με τζιν και μακό μπλουζάκι, περπάτησα στους ίδιους δρόμους του στρατοπέδου προσφύγων Άϊντα το οποίο μία ημέρα πριν περιπολούσα εξοπλισμένος μέχρι τα μπούνια μαζί με άλλους πέντε στρατιώτες.
Κοίταζα τα ίδια παράθυρα και πόρτες στα οποία προηγουμένως έπρεπε να καρφώνω το βλέμμα μου σαν γεράκι, σε περίπτωση που κάποιος ένοπλος ή τρομοκράτης θα πεταγόταν και θα επιτίθεντο στην ομάδα μας. Κοίταζα ήρεμα τις ίδιες παρέες παιδιών που, όταν ήμουν με την στολή, έπρεπε να κρίνω σε κλάσμα δευτερολέπτου, αν είχαν καλές προθέσεις ή αναζητούσαν το αίμα μου.
Ο φόβος που μου είχε ο στρατός εμφυσήσει, έφυγε με μιας άπαξ και ήμουν ένας απλός τουρίστας που αλήτευε στην πόλη. Αντιθέτως, όσο περισσότερα όπλα και προστασία είχα, τόσο πιο τρομακτικό το μέρος γινόταν, το οποίο μου φάνταζε ως το απόσταγμα του αιώνιου και βασικού παράδοξου του Ισραήλ- αυτού που έχει γίνει εμμονή από την πρώτη στιγμή που το κράτος δημιουργήθηκε.
Για να υπάρξει δικαιολογία για την ύπαρξη του Ισραήλ, χρειάζεται πρώτα από όλα να υπάρχει μίας υπαρξιακή απειλή για τν εβραϊκό λαό. Η ιστορία μας έχει δώσει ως δεδομένο στο πιάτο το φόβο της εξολόθρευσης, αλλά επειδή υπάρχει αυτός ο φόβος, δεν σημαίνει ότι ακολουθεί απαραίτητα αυτό που υποτίθεται ότι φοβόμαστε.
Μία συνηθισμένη διατύπωση στην εβραϊκή παράδοση είναι, ότι σε κάθε γενιά, μία εμφάνιση του Αμαλέκ(σ.σ προσωπικότητα της Βίβλου) θα επιχειρήσει να εξολοθρεύσει τον εβραϊκό λαό, όπως έκαναν οι πραγματικοί Αμαλεκίτες κατά τη διάρκεια της εβραϊκής εξόδου από την Αίγυπτο. Οι Ρωμαίοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Έλληνες, οι Σοβιετικοί και οι Ναζί, όλοι, μεταμορφώνονται σε σημερινούς Αμαλεκίτες και τώρα το Ιράν έρχεται να προστεθεί ως πρόσφατο μέλος της χιλιετούς δυναστείας.
Ο φόβος της εξολόθρευσης είναι ο άσος στο μανίκι των εβραϊκών συναισθημάτων και εξαργυρώνεται με τον επιθετικό εθνικισμό που μετενσαρκώνεται στον Σιωνισμό του σήμερα. Κατέκτησε έναν ολόκληρο λαό και κατέστρεψε τις ελπίδες και τα όνειρά του επί 40 χρόνια; Ένα απαραίτητο κακό-αν δεν το είχαμε κάνει θα την είχαμε κάνει. Πέταξε στη μούρη του διεθνούς δικαίου, την βασική ηθική ακόμη και τις βασικές αρχές της ίδιας μας της συμπονετικής θρησκείας; Λυπάμαι, αλλά θα πρέπει να καταλάβετε ότι «αυτοί» θέλουν να μας εξοντώσουν όλους, ή εμείς ή αυτοί, από τώρα μέχρι την αιωνιότητα.
Δεν έχει σχεδόν σημασία ποτέ το ποιοι είναι αυτοί. Μία μέρα είναι οι Παλαιστίνιοι που προσπαθούν να ξεφύγουν από την καταπίεση. Την επομένη είναι η ευρωπαϊκή αριστερά επειδή τάσσεται με την πλευρά της δικαιοσύνης και της ανθρωπιάς. «Αυτοί» μπορεί να είναι ένας μοναχικός οπλοφόρος, σαν τον Νόρμαν Φινκελστάϊν ή «αυτοί» μπορεί να είναι δισεκατομμύρια άνθρωποι, όπως όλοι οι μουσουλμάνοι του κόσμου, οι οποίοι θεωρούνται ως ένα ομογενοποιημένο σύνολο που στηρίζεται σε ρατσιστικές προκαταλήψεις.
Πραγματικά Τείχη μπαίνουν ανάμεσα σε «εμάς» και «αυτούς». Έχουν δοθεί διαταγές που απαγορεύουν σε Ισραηλινούς να περνούν στα κατακερματισμένα παλαιστινιακά εδάφη-όλες υπό τη σημαία της προστασίας της ασφάλειας των Ισραηλινών. Στην πραγματικότητα, δεν είναι τίποτα άλλο παρά προσπάθεια να κλειστεί ερμητικά το Ισραήλ από το έξω κόσμο και να πειστούν οι Ισραηλινοί ότι είναι ένα απαραίτητο μέτρο.
Όσοι από εμάς που ήλθαν, είδαν και κατάλαβαν τις προκαταλήψεις για τη μάζα των Παλαιστινίων ξέρουν καλά ότι όσα τα παπαγαλάκια αναπαράγουν είναι εξωφρενικά. Ασφαλώς και υπάρχουν ορισμένοι πολλοί θυμωμένοι, πολλοί βίαιοι εξτρεμιστές μεταξύ του παλαιστινιακού λαού, αλλά εξίσου επικίνδυνα στοιχεία υπάρχουν και στην ισραηλινή κοινωνία, όπως και σε κάθε εθνοτική ομάδα στον κόσμο.
Οι αντιδράσεις των Ισραηλινών φίλων μου όταν άκουσαν για τα ταξίδια μου στην Τζενίν, την Ραμάλα ή την Βηθλεέμ είναι συνήθως αυτά ενός ακαταμάχητου τρόμου να μην διανοηθώ να βάλλω ούτε το πόδι μου μέσα στις πόλεις, πόσο μάλλον να συναντήσω ντόπιους και να τους επισκεφτώ στα σπίτια τους. «Θα σε σκοτώσουν αν μάθουν ότι είσαι Εβραίος», φωνάζουν, έχοντας πειστεί πως ένας παλαιστίνιος λύκος στέκεται μπροστά στην πόρτα κάθε προσφυγικού στρατοπέδου. Η αλήθεια είναι βέβαια πολλή διαφορετική. Σχεδόν όλους όσους συνάντησα γνώριζαν ότι είμαι και Ισραηλινός και Εβραίος και ούτε με κτύπησαν, ούτε με αποκεφάλισαν ούτε με ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου.
Είναι παντελώς κατανοητή γιατί η μυθολογία και οι προκαταλήψεις ανθίζουν μεταξύ των απλών Ισραηλινών ή τις κοινότητες της εβραϊκής διασποράς. Στο κενό που άφησε ο με τη βία διαχωρισμός μεταξύ Εβραίων και Παλαιστινίων, κάνουν θραύση τα μυθεύματα και τα αποκυήματα της φαντασίας γίνονται αλήθειες για τα μυαλά των μαζών. Είναι επίσης κατανοητό το ότι η κυβέρνηση ενθαρρύνει και προωθεί τέτοιου είδους παραμύθια, ώστε να κερδίζει υποστήριξη για την χωρίς τέλος πολιτική του της του αλυτρωτισμού και της υποδούλωσης.
Το ότι είναι κατανοητή δεν σημαίνει ότι είναι και αποδεκτή. Η ηθική έχει κατακρεουργηθεί υπό το βάρος του εθνικιστικού τέρατος και αυτό που θα ήταν δυσκολοχώνευτο υπό άλλες συνθήκες γίνεται όχι μόνο αποδεκτό από την κοινωνία, αλλά στην πράξη ενθαρρύνεται από το ισραηλινό εκλογικό σώμα και τους χειροκροτητές του σε ολόκληρο τον κόσμο.
Με το να συνεχίζεται η καταπίεση των Παλαιστινίων, δημιουργούν αυτό που φοβούνται. Μία ακόμη γενιά Αμαλεκιτών:μία ακόμη αιτία για τους Ισραηλινούς να πείσουν εαυτούς ότι απλά η μοίρα τους είναι να τους μισούν αιωνίως.

*Το εν λόγω άρθρο δημοσιεύτηκε στις 22/06/2008 στην εφημερίδα «Γκάρντιαν» http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2008/jun/22/israelandthepalestinians.fear
Το άρθρο αυτό αναφέρεται στους ψυχολογικούς μηχανισμούς μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η υποστήριξη της ισραηλινής κατοχής από τις εβραϊκές κοινότητες και τον ισραηλινό λαό γενικότερα. Ο μηχανισμός αυτός είναι η συλλογική φοβία της καταστροφής, που διογκώνεται συστηματικά από τις ισραηλινές ηγεσίες, που επισείουν τον μπαμπούλα του αντισημιτισμού ή της καταστροφής του κράτους του Ισραήλ, προκειμένου να δικαιολογηθεί η πολιτική του έναντι των Παλαιστινίων. Έτσι ένας στην πραγματικότητα ανίσχυρος λαός, που έχει εκδιωχθεί που συνεχίζει να καταπιέζεται κλπ, μεταμορφώνεται σε τέρας που απειλεί ένα πυρηνικά εξοπλισμένο κράτος.
Αν και είναι σχετικά εύκολο να αναλυθεί η κατοχή της Παλαιστίνης με γεωπολιτικούς όρους(ιμπεριαλισμός, αποικιοκρατία κλπ), είναι δύσκολο να εξηγηθεί το γιατί τόσοι πολλοί Εβραίοι στο Ισραήλ και ολόκληρο τον κόσμο υποστηρίζουν μία τόσο εξόφθαλμη άδικη και θα έλεγα καταστροφική πολιτική. Το άρθρο αυτό συνεισφέρει στην αναζήτηση των αιτιών αυτών.